Δεν είναι φορείς παροχής γνώσης, αλλά εκπαιδευτήρια. Στημένα στα πρότυπα των εργοστασίων. Με πειθαρχία πρέπει να μάθουν τα παιδιά την τυποποιημένη γνώση. Σε ένα συγκεκριμένο ωράριο, το οποίο είναι κομμένο και ραμμένο στις ανάγκες της αγοράς εργασίας, ώστε να βοηθά τους γονείς που εργάζονται. Το κουδούνι που χτυπά για διάλλειμα, θυμίζει τα παλιά εργοστάσια και την ώρα για κολατσιό. Tα διαγωνίσματα εξοικειώνουν τους μαθητές με τον σκληρό ανταγωνισμό και τις απαιτήσεις να τα ξέρουν όλα, καλύτερα από τους άλλους. Η επιβράβευση; Το πανεπιστήμιο. Μόνο οι ικανότεροι θα έχουν πρόσβαση σε ανώτερη εκπαίδευση, άρα και σε πιο καλοπληρωμένες δουλειές. Εκτός κι αν αργότερα αναγκαστούν να χρησιμοποιήσουν τις "άκρες" του πελατειακού συστήματος.
Είμαστε όμως οι άνθρωποι αλήθεια τόσο ανταγωνιστικοί από τη φύση μας, όσο θέλουν να μας πείσουν; Γιατί μερικοί μαθητές βοηθάνε τους συμμαθητές τους στις εξετάσεις; Μπορούμε να είμαστε όλοι καλοί σε όλα; Κι αν όχι πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις ικανότητες μας συνεργατικά;
Οι επιχειρήσεις έχουν τους μηχανισμούς φιλτραρίσματος των πιο "άριστων" και εξειδικευμένων εργατών στο να τους ενσωματώσουν στη μηχανή παραγωγής των προϊόντων τους. Έχουν πάντα μια εργασιακή εφεδρεία ανέργων να τους αντικαθιστούν όταν πλέον δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις τους. Κι όλα αυτά με ιεραρχημένες πυραμιδωτές διαδικασίες. Διαδικασίες που μας είναι τόσο οικίες, ώστε θεωρούμε ότι οι κοινωνίες είναι κατά κάποιο τρόπο δομημένες "κάθετα". Οι ικανότεροι στα ψηλά σκαλοπάτια και οι πιο "άχρηστοι" στα πλατώματα της βάσης.
Είναι όμως έτσι;
Πιστεύω πως όχι. Ταλέντα υπάρχουν παντού, απλά οι συνθήκες του ανταγωνισμού και η πρόσβαση στις ευκαιρίες σε καμιά περίπτωση δεν είναι ίσες. Υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα που από ξεκάθαρη τύχη αναδείχθηκαν και προσέφεραν στην κοινωνία. Μάλιστα συνάντησαν περισσότερα εμπόδια στο δρόμο της ανάδειξής τους, παρά ευτυχείς συγκυρίες.
Και σημαντικός παράγοντας για αυτό είναι η λεγόμενη "ταξική προέλευση" του καθενός μας. Από πόσο ευκατάστατη και διάσημη οικογένεια προερχόμαστε δηλαδή. Το κοινωνικό status των γονέων καθορίζει και το status των παιδιών. Το βλέπουμε παντού. Από την επιστήμη μέχρι την πολιτική.
Έτσι λοιπόν διάφοροι "συμβουλάτορες της ζωής" που συγγράφουν βιβλία, μας νουθετούν, πως πρέπει να γίνουμε "ευέλικτοι" σε αυτό το καθεστώς ακραίου ανταγωνισμού.
Η "ευελιξία" αυτή συνίσταται στο να προσαρμόζουμε τις κοινωνικές σχέσεις μας με βάση το ατομικό συμφέρον. Να αποφεύγουμε "τοξικούς" ανθρώπους. Να κάνουμε ότι υπακούμε στα αφεντικά μας. Να είμαστε υπάκουοι και συνεπείς εργάτες και να μάθουμε να ρισκάρουμε στη ζωή μας.
Κι όλα αυτά την ώρα που τα αφεντικά μας προσπαθούν να μειώσουν το ρίσκο. Βασίζονται στη στήριξη του κράτους στις δύσκολες ώρες και το κράτος από την άλλη βασίζεται σε αυτούς για την δημιουργία θέσεων εργασίας.
Ένας φαύλος κύκλος που δύσκολα μπορεί να παρεισφρήσει κάποιος δίχως αθέμιτα μέσα.
Κι αν με κάποιο τρόπο τα καταφέρει έχει να υπερνικήσει γιγαντωμένα πολυεθνικά συμφέροντα, που είτε θα προσπαθήσουν να συνθλίψουν τη νέα αγορά, είτε συνηθέστερα, θα προσπαθήσουν να την εξαγοράσουν και να την ενσωματώσουν στην οικονομική τους δύναμη.
Ας συνοψίσουμε:
Το εκπαιδευτικό σύστημα είναι κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής. Οι πιθανότητες σταδιοδρομίας περνούν μέσα από έναν αδυσώπητο ανταγωνισμό και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ταξική προέλευση του ατόμου. Ακόμα κι αν υπάρχουν ταλέντα με καινοτόμες ιδέες, το πιθανότερο είναι ότι ποτέ δεν θα έχουν την δυνατότητα να τις αναπτύξουν με επάρκεια, μιας και οι ιδέες αυτές θα πρέπει με κάποιο τρόπο να μεταφραστούν σε εμπόρευμα και κέρδος.
Πως θα μπορούσαμε να υπερβούμε αυτή τη τάξη πραγμάτων;
Καρανικολόπουλος Σάκης
20/02/2023
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου