Η Άσχημη Καστοριά

Μια Καστοριά που δεν την ήξερες:
Η   Άσχημη  Καστοριά

Έρχεσαι  στην Καστοριά και πριν στρίψεις δεξιά για να μπεις στην Λεωφόρο των Κύκνων θαυμάζεις από μακριά την αρχόντισσα της λίμνης να δεσπόζει αμφιθεατρικά  στη χερσόνησο, αντανακλώντας  την ομορφιά της στα γαλάζια νερά της..
Καθώς μπαίνεις  κάνεις πως αγνοείς αυτή την "αλάνα" στα δεξιά σου,  όπου είναι παρκαρισμένα μεγάλα φορτηγά και φαίνονται κάποια παλιά ερειπωμένα στρατιωτικά κτίρια. Μάλιστα η εικόνα της εγκατάλειψης είναι τόσο μεγάλη που φευγαλέα παρατηρείς το μεγάλο γαλάζιο κτίριο στο κέντρο της αλάνας.. Άλλωστε με το αυτοκίνητο μόνο για λίγα δευτερόλεπτα μπορείς να δεις  το θέαμα και ύστερα αμέσως το ξεχνάς.

Το παλιό στρατόπεδο του μηχανικού, όπου σήμερα στεγάζεται το Δημοτικό Ναυταθλητικό Κέντρο είναι η είσοδος της πόλης. Η βιτρίνα της θα μπορούσαμε να πούμε.  Παρόλα αυτά έχει καταλήξει να χρησιμοποιείτε σαν ένας  χώρος απόθεσης άχρηστων αντικειμένων και μη λειτουργικών μηχανημάτων.

Σε αυτό το "παραπέτασμα" όμως, στο κτίριο που παλιά  ήταν οι κοιτώνες του στρατοπέδου εδρεύουν ζωντανές συλλογικότητες (και όχι μόνο).

Η +Εργασία (Εθελοντική Εργασία Καστοριάς), οι Ανώνυμοι Αλκοολικοί, η Ραδιολέσχη, ο ΣΧΟΚ (Σύλλογος Χιονοδρομίας Ορειβασίας Καστοριάς) , το κοινωνικό παντοπωλείο του δήμου και ο συμπαθής κυρ-Θωμάς, προσπαθούν να φωλιάσουν μέσα στα ερείπια και συντηρούν όσο μπορούν το κτίριο.

Εδώ, σε αυτό το σημείο, άρχισαν και οι πρώτες  ζυμώσεις που οδήγησαν τελικά στη δημιουργία του εκλογικού συνδυασμού "ΕΝ. ΔΗΜΟ.". Ο χώρος έχει θέα όλο το μήκος της λεωφόρου των κύκνων και όλη τη Νότια παραλία μέχρι περίπου τη προβλήτα του Σταυρού.  Τις νυχτερινές ώρες όμως η πόλη αναδεικνύεται  ακόμα πιο εντυπωσιακά. Θα μας μείνει αξέχαστη η εκδήλωση του περσινού Σεπτέμβρη "+ARTίσοι" όπου με φόντο την φωτισμένη πόλη παρακολουθούσαμε θερινό κινηματογράφο. Ήταν πραγματικά μια μαγική εμπειρία!

Ο χώρος λοιπόν ήδη έχει τις προδιαγραφές για την δημιουργία υποδομών που θα έχουν σαν πυρήνα τις πολιτιστικές δράσεις. Ένα είδος υπαίθριου πολιτιστικού κέντρου όπου οι συλλογικότητες του δήμου θα συνεργάζονται και θα υλοποιούν τις δράσεις τους.

Η περιοχή όμως σηματοδοτεί και κάτι άλλο, ίσως ακόμα πιο σημαντικό. Εδώ κατά κάποιον τρόπο μάχονται η φύση με την πόλη. Η αλλαγή είναι ακραία! Το περιλίμνιο φυσικό περιβάλλον διακόπτεται απότομα από τα ερείπια και το τσιμεντοποιημένο  έδαφος του παλιού στρατοπέδου που αντιπροσωπεύει τις ανθρώπινες παρεμβάσεις για να κρατήσει την "άγρια" φύση μακριά. Ένα μπαζομένο ρέμα έχει διευθετηθεί και χύνεται σε έναν καλαμώνα ανανεώνοντας από τη μία τα νερά της λίμνης, αλλά και μεταφέροντας στη λίμνη από την άλλη, όλα τα βαρέα μέταλλα των εξατμίσεων των αυτοκινήτων  όταν ο δρόμος ξεπλένεται με τις βροχές. Η φύση όμως δεν σταματιέται εύκολα. Το "εκτροχιασμένο" νερό βρήκε μια υπόγεια δίοδο, ίσως κάτω από το κτίριο του ΔΗ.ΝΑΚ. και δημιούργησε μια πηγή βρίσκοντας τον πιο σύντομο και βολικό δρόμο για την λίμνη.

Το σύνορο φυσικού και  δομημένου περιβάλλοντος χαρακτηρίζεται από μισογκρεμισμένες αποθήκες που προσπαθεί να τις πνίξει η βλάστηση της λίμνης, από χρησιμοποιημένα λάστιχα που λιώνουν απ' τις βροχές και τον ήλιο, από προφυλακτήρες αυτοκινήτων και άλλα τέτοια ανταλλακτικά, μισοθαμένα στο υγρό έδαφος. Οι κορμοί από τις λεύκες συναγωνίζονται οπτικά, τους χοντρούς σωλήνες που στηρίζουν τα προστατευτικά  παραπήγματα με τις αλουμινένιες οροφές.

                  Εικόνες απο τη μάχη Φύσης-Πόλης στο παλιό στρατόπεδο του μηχανικού (ΔΗ.ΝΑΚ.)

Από οικολογική άποψη γεννιέται κι ένα σημαντικό ερώτημα εδώ. Το πώς συνυπάρχουν το αστικό με το φυσικό οικοσύστημα. Η κύρια πηγή ενέργειας σε ένα φυσικό οικοσύστημα είναι ο ήλιος και η ενέργεια που μετασχηματίζουν τα φυτά. Πάνω  στα φυτά κτίζονται οι τροφικές αλυσίδες. Στα κέντρα των πόλεων όμως οι τροφικές αλυσίδες σαν κύρια πηγή ενέργειας δεν έχουν τον ήλιο, αλλά τα απόβλητα και τα σκουπίδια των ανθρώπων.  Η Καστοριά από οικολογικής πλευράς έχει αφήσει την άγρια ζωή να εισβάλει στο αστικό οικοσύστημα και  να ενσωματωθεί σε αυτό. Οι ανθρώπινες παρεμβάσεις όμως  προσπαθούν να επιβληθούν στη φύση πολλές φορές άγρια και άναρχα. Αυτός είναι ένας κίνδυνος που πρέπει να έχουμε κατά νου όταν κάνουμε τον σχεδιασμό της πόλης.

Έτσι λοιπόν έχουμε μια δεύτερη  παράμετρο στην αξιοποίηση του παλιού στρατοπέδου. Η μετάβαση του φυσικού παραλίμνιου περιβάλλοντος πρέπει να γίνεται ομαλά προς το αστικό δομημένο περιβάλλον. Οι όποιες παρεμβάσεις πρέπει να είναι ήπιας μορφής και  η περίοδος των όποιων κατασκευών να δημιουργεί την λιγότερη δυνατή όχληση.  Σίγουρα πρέπει να ενισχυθεί το φυσικό περιβάλλον και να αναπτυχθεί το δάσος. Μέσα σε αυτό το δάσος "κρυμμένες" κατασκευές,  οι παλιές αποθήκες  θα μπορούσαν να ανασκευαστούν και να εξυπηρετήσουν συλλόγους όπως το "σπορείο". Θα μπορούσαν ίσως να χρησιμοποιούνται κάποια εκτάρια γής  για περιαστική καλλιέργεια και  η  παραγωγή να διανέμεται από το κοινωνικό παντοπωλείο. Οι ιδέες για ένα μικρό οργανωμένο δημοτικό κάμπινγκ και χώρος για τροχόσπιτα δεν ακούγονται άσχημες. Όπως επίσης μια μικρή μόνιμη αγορά βιολογικών ντόπιων προϊόντων εκεί. 

Ο πολιτισμός και η φύση θα μπορούν να πάνε χέρι-χέρι στο παλιό στρατόπεδο, αλλά ότι και να γίνει, για να έχει αξία, θα πρέπει να είναι καταρχήν χρήσιμο. Να το θέλει δηλαδή ο ίδιος ο δημότης ώστε να το χρησιμοποιήσει κιόλας. Έτσι όταν μια υποδομή έχει αξία χρήσης  μπορεί να αποκτήσει και "αξία κοινωνικής ανταλλαγής". Να χρησιμοποιεί δηλαδή ο δημότης κάτι που έχει πληρώσει ο ίδιος και όντως το θέλει ή το χρειάζεται. Μόνο έτσι νομίζω  ότι μπορούμε να μιλάμε για ουσιαστική "αξιοποίηση" (δημιουργία δηλαδή αξίας).

Στην εκδήλωση της Καθαρής Δευτέρας η συμμετοχή του δημότη όμως ήταν αμελητέα. Ας τολμήσουμε λοιπόν να κάνουμε μια δεύτερη απόπειρα προκειμένου να ανοίξει μια συζήτηση αυτή τη φορά μέσα από τα ιντερνετικά κοινωνικά δίκτυα..

Για την Κίνηση "ΕΝ. ΔΗΜΟ."
Καρανικολόπουλος Σάκης