Γιατί οι νέοι αποφεύγουν τη πολιτική;

Προβληματισμένος από το ερώτημα "Γιατί οι νέοι αποφεύγουν τη πολιτική;" που εύστοχα θέτει η Μαριάννα Ιατρίδου στο blog της "Καστοριανής Εστίας" θα ήθελα να αναλύσουμε περισσότερο αυτό το επίκαιρο θέμα. Πριν όμως "ζουμάρουμε" στο θέμα ας αρχίσουμε ορίζοντας κάποια πράγματα:

Τι είναι η πολιτική;

Πολιτική ουσιαστικά είναι τα πάντα γύρο μας.  Όλες οι καταστάσεις στις οποίες καλούμαστε να πάρουμε κάποιες αποφάσεις. Τις βέλτιστες ή έστω που να ελαχιστοποιούν τις αρνητικές συνέπειες για μας ή για τρίτους. Η πολιτική σε κοινωνικό επίπεδο προφανώς έχει να κάνει με τις αποφάσεις που καλείτε να πάρει ο εκάστοτε εκπρόσωπος της κοινωνίας ώστε  να καλύψει τις ανάγκες της πλειοψηφίας.  Η έννοια έχει χάσει όμως την αληθινή της σημασία και χρησιμοποιείτε κυρίως για να δηλώσει κατά κάποιο τρόπο "επάγγελμα" (ούτε καν ιδιότητα!!). Στην επικρατούσα μέση αντίληψη ο "πολιτικός" είναι κάποιος που του έχει ανατεθεί η "δουλειά" να αποφασίζει για τους άλλους. Γι αυτό και οι ψήφοι κρίνονται με βάση το ποιος είναι ικανότερος "να μας κάνει τη δουλειά".

Ποιος πρέπει να ασχολείται λοιπόν με το "επάγγελμα" της πολιτικής;

Ο πιο έξυπνος; (πώς όμως ορίζεται η εξυπνάδα;), ο πιο έμπειρος ίσως; (πως αποκτιέται και κρίνεται η εμπειρία;), αυτός "που έχει τις άκρες" ; (με ποιους όμως συνάπτει σχέσεις;). Η επιλογή της ψήφου συνήθως περνάει από το "φίλτρο" της παραπάνω συλλογιστικής . Στη πράξη μάλλον αποδεικνύεται ότι ο κόσμος ψηφίζει τον "πιο δημοφιλή". Δημοφιλής είτε λόγω  της επαγγελματικής του ιδιότητας (ιατρός, δικηγόρος, πολιτικός μηχανικός κλπ), είτε λόγω της προβολής του στα ΜΜΕ (δημοσιογράφος, ηθοποιός, καλλιτέχνης κλπ). Σε ακόμα πιο τοπικό επίπεδο του χωριού, πολλές φορές επικρατεί απλά ο πιο φωνακλάς!!

Το ρητό του Πλάτωνα λοιπόν:  "Η πιο βαριά τιμωρία (για κάποιον έντιμο) είναι το να εξουσιάζεται από κάποιον χειρότερό του, στην περίπτωση που δεν αποφασίζει ο ίδιος να αναλάβει την εξουσία." αποδεικνύται απόλυτα ρεαλιστικό.

Καταρχήν ποιόν θεωρεί σήμερα η κοινωνία "έντιμο", στην εποχή που το κίνητρο του χρηματικού κέρδους προβάλει ως αυτοσκοπός και επιτυχία, των λεγόμενων "αυτοδημιούργητων"  ανθρώπων; Σίγουρα έντιμος δεν μπορεί να είναι κάποιος ευκατάστατος πολίτης αφού ο πλούτος για τον μεροκαματιάρη φαίνεται ως κλεψιά του ιδρώτα του. Έντιμος επίσης δεν μπορεί να είναι κάποιος  που ήδη έχει ασχοληθεί με τα κοινά (μιας και θεωρείτε ότι τον έχει φθείρει η εξουσία της διοίκησης ). Οπότε ως έντιμοι και άφθαρτοι προβάλουν  νεαρά πρόσωπα  που είναι ακόμα άπειρα και σχετικά μη αναγνωρίσιμα. Άραγε αυτό αρκεί για να πάρουν το βάπτισμα των "έντιμων";

Μέχρι τώρα αναλύουμε μια κατάσταση όπου πρόσωπα καλούνται να εκπροσωπήσουν άλλα  πρόσωπα σε μια "αρχο-κεντρική" λογική, χωρίς να αμφισβητούνται οι υπάρχοντες εκλογικοί θεσμοί. Οι θεσμοί όμως αυτοί θα πρέπει να αναρωτηθούμε πόσο απέχουν από το να χαρακτηριστούν δημοκρατικοί.

Το ερώτημα αυτό όμως είναι μια άλλη συζήτηση.

Γιατί λοιπόν αυτοί οι "έντιμοι" νέοι άνθρωποι δεν ασχολούνται με την πολιτική;

1. Μειωμένη αυτοπεποίθηση λόγω απειρίας: Το εσωτερικό ερώτημα που έχει να λύσει κάποιος εδώ είναι: "Εδώ δεν μπόρεσαν να σώσουν τον κόσμο οι έμπειροι, θα τον σώσω εγώ;". Δηλαδή ο συγκεκριμένος πολίτης νιώθει αδύναμος απέναντι σε κάτι μεγάλο (είτε αυτό είναι η μάζα, η κοινωνία, το κράτος οι θεσμοί κλπ). Ακόμα πιο βαθιά έχει ρίζα ίσως την αδυναμία του να μπορεί να συνεργαστεί  με τους συμπολίτες του και να αναγνωρίσει αξία στους γύρο του. 
2. Κίνδυνος της έκθεσης: Κάποιος πολίτης που αποφασίζει να ασχοληθεί με την πολιτική θα πρέπει να αντιμετωπίσει τον μαζικό κοινωνικό σχολιασμό. Είναι ξαφνικά υπόλογος στην κοινωνία ως εκπρόσωπος για το τι λέει, τι πράττει, με ποιους συναναστρέφεται, ακόμα και το πώς ντύνεται!  Γι αυτό οι πολιτικοί προσλαμβάνουν τους λεγόμενους "image makers" προκειμένου να δημιουργηθεί μια "θετική εικόνα" (εννοείτε επίπλαστη) για το πρόσωπο που εκτίθεται. Το ενδεχόμενο λοιπόν του να απολέσει κάποιος την αυθεντικότητά του και την ηρεμία του για χάρη "των άλλων" λειτουργεί ως ανασταλτικός παράγοντας.
3. Το "φίλτρο" των ΜΜΕ: Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης  πάντα λειτουργούσαν εκτός των πλαισίων της δημοσιογραφικής δεοντολογίας μπαίνοντας στον πειρασμό να υποστηρίξουν κάποιον έναντι κάποιων άλλων ή απλά να δημιουργήσουν θέμα και να διαμορφώσουν πολωμένες απόψεις. Η σύγκρουση απόψεων δημιουργεί το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης που μεταφράζεται σε χρηματικό κέρδος. Έτσι τα ΜΜΕ "πιάνονται" πολλές φορές από την προσωπική ζωή του εκάστοτε "πολιτευόμενου" ή από κάποια λεκτική έκφραση, προκειμένου να προκαλέσουν τους ιδεολογικούς του αντιπάλους, εκμεταλλευόμενα την ανάγκη του ατόμου να εντάσσεται σε κάποια  κοινωνική ομάδα με κοινές συνισταμένες απόψεις . 
4. Το κομματικό χρωμάτισμα: Είναι γεγονός ότι οι πληγές του εμφυλίου πολέμου δεν έχουν κλείσει ακόμα και ένα μέρος του τότε έχει περάσει στο τώρα. Η τρίτη γενιά  μετά τον εμφύλιο δεν είναι σπάνιο φαινόμενο σήμερα, να υπερασπίζεται με έντονο σθένος τις ιδεολογικές διαφορές του τότε. Οι απόψεις αυτές ενισχύονται μέσα από την ιδεολογική ακαμψία των κομμάτων,  την έλλειψη αυτοκριτικής τους και την μη αποδοχή των λαθεμένων πολιτικών επιλογών τους. Η πρόσληψη στρατευμένων πληροφοριών από τα υποκείμενα-πολίτες, που πολλές φορές έχουν μια παραμορφωμένη εικόνα της πολιτικής που υποστηρίζουν, γιγαντώνεται και πολώνει ακόμα περισσότερο την κοινωνία. Οπότε η ένταξη σε κάποιο κομματικό μηχανισμό σημαίνει ότι κάποιος ενστερνίζεται με απόλυτο τρόπο τις αρχές του κόμματός του. Το να μεταστρέψει έπειτα τις απόψεις του θεωρείτε "προδοσία" και άρα θέτει το "πολιτικό" πρόσωπο στο κοινωνικό στόχαστρο της απαξίωσης.
5. Οικογενειακό περιβάλλον: Κάποιες φορές οι παραπάνω πληγές του εμφυλίου λειτουργούν σαν τροχοπέδη και ενδοοικογενειακά. Οι γονείς οι οποίοι τις περισσότερες φορές μεταλαμπαδεύουν και τις εμπειρίες τους συμβάλλοντας στην ιδεολογική χειραγώγηση των παιδιών τους, δεν θα ήθελαν να "στιγματιστούν" κοινωνικά με την ενασχόλησή τους στον στίβο της πολιτικής. Είναι μια αντίδραση "προστατευτισμού" απέναντι σε αυτό που αντιλαμβάνονται σαν "σάπιο" ή "στημένο". Αντιμετωπίζουν τα κόμματα σαν μυστικιστικές λέσχες που μυούν ακόλουθους. Έτσι οι γονείς χρησιμοποιούν την επιρροή τους στα παιδιά τους συμβουλεύοντάς τα "να μην ασχολούνται μ'αυτά!!"
6. Η οικονομική επιφάνεια: Τα έξοδα του να συμμετάσχει κάποιος στην εκλογική διαδικασία είναι πραγματικά πολλά. Μειώνονται βέβαια δραστικά σαν αναλογία στο κάθε άτομο όταν ο σχηματισμός περιλαμβάνει πολλά μέλη. Ένας δημοτικός συνδυασμός που δεν είναι "δημαρχοκεντρικός" και στηρίζεται στη συνολική συμμετοχή των μελών του είναι τελικά βιώσιμος συνδυασμός. Στην ιδιάζουσα όμως οικονομική συγκυρία που ζει  σήμερα η Ελλάδα το οικονομικό είναι ένας πολύ σπουδαίος ανασταλτικός παράγοντας για να ασχοληθεί κάποιος με την πολιτική,  σε συνάρτηση μάλιστα με τον χρόνο που πρέπει να σπαταλήσει για τον προεκλογικό αγώνα και την έμμεση οικονομική ζημία που συνεπάγεται ο χρόνος αυτός.

Οι παραπάνω λόγοι όμως σε ένα πλαίσιο συνεργασίας και αλληλοσεβασμού μέσα από κάποια συλλογικότητα, δεν είναι παρά δικαιολογίες. Η όποια αναστολή υποβαθμίζεται και η όποια ατομική ευθύνη διαμοιράζεται μέσα στην ομάδα συμμετοχής.

Και  αντί επιλόγου θα κάνω μια έκκληση σε όλους τους νέους, (και όχι μόνο ηλικιακά), που νομίζουν πως είναι καιρός να γίνουν ενεργοί δημότες ή γενικότερα ενεργοί πολίτες και να καθορίζουν οι ίδιοι την πολιτική και όχι κάποιοι  θεωρητικά "ειδήμονες", να συμμετέχουν ζωηρά σε αυτές τις εκλογές με όποιον συνδυασμό πιστεύουν ότι τους εκφράζει, αλλά μακριά από τα ατομικά τους μικροσυμφέροντα αυτή τη φορά και με βάση τις πραγματικές αρχές της δημοκρατίας και με ένα αίσθημα κοινωνικής υπευθυνότητας απέναντι στον εαυτό τους και τα παιδιά τους.
Στην τάση κοινωνικής διάλυσης λόγω οικονομικής κρίσης πρέπει να έχουμε ασπίδα την κοινωνική συνοχή και την συνεργασία.

Για την δημοτική κίνηση 'ΕΝ.ΔΗΜΟ"

Καρανικολόπουλος Σάκης

Το παραπάνω κείμενο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του υπογράφοντα και όχι της δημοτικής κίνησης γενικά.