Ποια τοπική αυτοδιοίκηση χρειαζόμαστε

Η τοπική αυτοδιοίκηση συμμετέχει στο συνολικό δημοσιονομικό χρέος της χώρας με ποσοστό μόλις 0,9%, ένα από τα χαμηλότερα της Ευρώπης των 27 (προτελευταία θέση). Από τα 325 δις του δημόσιου χρέους, η τοπική αυτοδιοίκηση συμμετέχει με 2,5 δις, εκ των οποίων 1,7 δις από δάνεια και 835 εκατ. ληξιπρόθεσμα, όταν τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί η κρατική χρηματοδότηση στο 60% των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων, και για το 2013 θα δοθούν 1,7 δις λιγότερα κονδύλια από πέρσι.

Παράλληλα με αυτή την οικονομική ασφυξία που υπόκειται, η τοπική αυτοδιοίκηση δέχεται ταυτόχρονα μια πρωτοφανή επίθεση σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας της. Η εφαρμογή του Παρατηρητηρίου για τον έλεγχο των δαπανών, ουσιαστικά καταργεί το αυτοδιοίκητο, καθώς και η εφαρμογή των μέτρων για διαθεσιμότητες-απολύσεις στους εργαζόμενους στους ΟΤΑ, επιφέρει την πλήρη διάλυση και την περιθωριοποίηση του ρόλου της σε μια σειρά από κρίσιμους τομείς των υπηρεσιών.

Η σκοπιμότητα αυτής της πολιτικής δεν είναι τυχαία, αλλά είναι ενταγμένη στο μνημόνιο και εξυπηρετεί κυρίως τρεις βασικές επιλογές.

Η πρώτη απαντά στη νεοφιλελεύθερη αντίληψη λιγότερο κράτος. Μείωση στο ελάχιστο των εργαζομένων στους ΟΤΑ, μηδενισμός των προσφερόμενων κοινωνικών υπηρεσιών, κατάργηση του κράτους πρόνοιας και της αναδιανομής του κοινωνικού πλούτου μέσω των αποκεντρωμένων θεσμών. Επιβάλλουν τη στρατηγική της Διάσκεψης Υπουργών Κοινωνικής Πολιτικής του ΟΟΣΑ, με την οποία "το κράτος ρυθμίζει το κοινωνικό περιβάλλον", αντί του "κράτους που χορηγεί κοινωνικές παροχές”. Ταυτόχρονα, μέσα από “σύγχρονα” καλυμμένα ιδιωτικά εργαλεία, όπως είναι οι ΜΚΟ, αλλά και η κοινωνική οικονομία (συνεταιρισμός , εταιρεία λαϊκής βάσης κλπ), προσπαθούν – στη βάση των Συνθηκών της Ε.Ε. και των αντιλήψεων που απορρέουν από τη νεοφιλελεύθερη οικονομική λογική – να εφαρμόσουν την ανταποδοτικότητα στις παρεχόμενες υπηρεσίες και τη διάλυση των εργασιακών σχέσεων, με τη μετατροπή τους σε ελαστικές μορφές εργασίας. Αντίθετα, μια πραγματική κοινωνική οικονομία δεν μπορεί να έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα, αλλά στηρίζεται στην κοινωνική χρησιμότητα, με (αμεσο)δημοκρατικά χαρακτηριστικά, και βασίζεται στις αξιακές αρχές της αμοιβαιότητας, της αλληλοβοήθειας και της αλληλεγγύης.

Η δεύτερη σκοπιμότητα αφορά την ευκαιρία, που δίνει η κρίση, για τη διείσδυση γερμανικών συμφερόντων με κερδοσκοπικό σκοπό σε βασικούς δημόσιους τομείς και αρμοδιότητες του κράτους «από τα κάτω», με όρους αφαίμαξης του παραγόμενου πλούτου της χώρας, παίρνοντας ταυτόχρονα κομμάτι της πίτας από τα ευρωπαϊκά κονδύλια των αναπτυξιακών προγραμμάτων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Το πρωτόκολλο συνεργασίας Ελλάδας – Γερμανίας για την τοπική αυτοδιοίκηση προωθεί μια τέτοια κατεύθυνση. Η Ελληνογερμανική Συνέλευση και η παρουσία του Φούχτελ επί ένα χρόνο στη χώρα μας εντάσσονται σε αυτή την προσπάθεια. Ήδη επιχειρείται, μέσω συμφώνων συνεργασίας για τη μεταφορά τεχνογνωσίας και παροχής συμβουλευτικής υποστήριξης, να προωθηθούν επιχειρηματικά σχέδια στην ενέργεια, στη διαχείριση των απορριμμάτων, στο τουρισμό, στον κοινωνικό και υγειονομικό τομέα κλπ.

Η τρίτη επιλογή είναι ο περιορισμός της δημοκρατίας και η απονεύρωση ακόμα και αυτού του συντηρητικού Καλλικράτη. Είναι προφανές ότι η προώθηση των παραπάνω σχεδίων επιβάλλει την ύπαρξη μιας καινοφανούς «δημοκρατίας», που δεν θα έχει καμία σχέση με τη συμμετοχική δημοκρατία, με τη συνάντηση της αυτοδιοίκησης με τα κινήματα, με την εξυπηρέτηση των λαϊκών συμφερόντων. Θέτουν την αυτοδιοίκηση σε έλεγχο από την αποκεντρωμένη διοίκηση και το ελεγκτικό συνέδριο, όχι για την νομιμότητα των αποφάσεων της, αλλά για την αποδυνάμωση των ενεργειών της και την ακύρωση του ρόλου της στην τοπική κοινωνία.

Η δική μας επιλογή δεν μπορεί παρά να είναι «δημοκρατία, συμμετοχή, αλληλεγγύη και διαφάνεια παντού».
Μια αυτοδιοίκηση ανοιχτή και ανατροφοδοτούμενη από την κοινωνία, με ρόλο εγγυητή των κοινών αγαθών και της δημοκρατικής συμμετοχής. Στόχος μας είναι η αυτοδιοίκηση να αποτελέσει πόλο έκφρασης της κοινωνικής διεκδίκησης και, ταυτόχρονα, συντονιστή της αναπτυξιακής διαδικασίας στο πεδίο της οικονομίας, για την κοινωνική ευημερία, την πρόοδο , τον πολιτισμό και την προστασία του περιβάλλοντος.